သော့ဖွင့်နိုင်ရင်
ကျန်တာတွေ အကုန်လွယ်သွားတတ်တယ်။

ဘာသာစကားလေ့လာတဲ့အခါ
မှတ်ဥာဏ်နဲ့လေ့လာရတဲ့အပိုင်းရှိတယ်။
ဖော်မြူလာနဲ့အပိုင်းရှိတယ်။

စား၊ သွား၊ လာ၊ ထိုင်။
ဒါတွေက မှတ်ဥာဏ်နဲ့မှတ်ရပြီး
နေ၊ ခဲ့၊ ပြီး၊ လိုက်၊ တော့။
ဒါတွေက ဖော်မြူလာနဲ့သွားလို့ရတယ်။

စားနေတယ်။
စားခဲ့တယ်။
စားပြီးတယ်။
စားလိုက်တယ်။
စားတော့။

အဲ့ဖော်မြူလာထဲထည့်လိုက်ရင်
အဓိပ္ပာယ်တွေက
ပြောင်းသွားတယ်။

အင်္ဂလိပ်ဘာသာအရဆို

eat + ing = eating (စားနေဆဲ)
eat + ed = ate (စားပြီး)
have + eaten = have eaten (စားပြီးပြီ)
just + ate = just ate (ယခုပဲစားပြီး)

တရုတ်ဘာသာ:

吃 + 着 = 吃着 (chī zhe) (စားနေတယ်)
吃 + 了 = 吃了 (chī le) (စားပြီးပြီ)
吃 + 过 = 吃过 (chī guo) (စားဖူးတယ်)

အခြေခံ verbs တွေကို မှတ်ဉာဏ်နဲ့ မှတ်ရပြီး
အချိန်/ပြီးဆုံးမှု ပြတဲ့ နောက်ဆက်တွေကို
စည်းမျဉ်းအတိုင်း သုံးလို့ရတယ်။

ဒါကတော့ ဘာသာဗေဒ၊
စိတ်ပညာနဲ့ အသိဥာဏ်ဆိုင်ရာပညာရှင်
ဟားဗတ်ပရော်ဖက်ဆာ
Steven Pinker ရဲ့
Analysis of Words and Rules:
The Ingredients of Language စာအုပ်ဖတ်ပြီး
စဥ်းစားမိတဲ့ဥပမာလေးတစ်ခု။

သော့ဖွင့်နိုင်ရင်
ကျန်တာတွေ အကုန်လွယ်သွားတတ်တယ်။

Phyo Paing @ Derek