၁။ အနာဂတ်အမြင်မရှိလို့
၂။ အရေးပါတာနဲ့ အရေးမပါတာခွဲမသိလို့
၃။ ဇွဲမရှိ အပျင်းကြီး ရည်မှန်းချက်မရှိလို့
၄။ အပေါင်းအသင်းကောင်းမရှိလို့
၅။ ကံကိုက မကောင်းလို့
=====================
အသေးစိတ်ဖတ်ချင်ရင် ဆက်ဖတ်ပါ။
ကိုယ့်ဘဝတိုင်ပတ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်း ၅ ခုကို အသေးစိတ် ရှင်းပြပေးပါမယ်။ ဥပမာတွေနဲ့ သုတေသန အချက်အလက်တွေ ထည့်သွင်းဖော်ပြပေးပါ့မယ်။
၁။ အနာဂတ်အမြင်မရှိလို့
အနာဂတ်အမြင်ဆိုတာ ရေရှည်မှာ ဘာတွေဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို မျှော်တွက်နိုင်စွမ်းဖြစ်ပါတယ်။ အနာဂတ်အမြင်မရှိရင် လက်ငင်းအကျိုးအတွက်ပဲ ဆုံးဖြတ်မိတတ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်တွေကို မထည့်သွင်းစဉ်းစားမိတတ်ပါဘူး။
ဥပမာ – အလုပ်တစ်ခုကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ စဉ်းစားနေတဲ့သူတစ်ယောက်အနေနဲ့ လက်ရှိအလုပ်မှာ စိတ်ပျက်နေလို့ ချက်ချင်းနုတ်ထွက်ချင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အနာဂတ်အမြင်ရှိရင် အလုပ်သစ်ရှာဖွေထားပြီးမှ နုတ်ထွက်တာ ပိုကောင်းမယ်ဆိုတာ သိနိုင်ပါတယ်။
သုတေသနတွေအရ အနာဂတ်အမြင်ရှိသူတွေဟာ ပညာရေး၊ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ဘဏ္ဍာရေးမှာ ပိုအောင်မြင်ကြောင်း တွေ့ရှိထားပါတယ်။ Stanford University က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ “Marshmallow Experiment” လို့ခေါ်တဲ့ သုတေသနမှာ အနာဂတ်အတွက် စောင့်ဆိုင်းနိုင်တဲ့ ကလေးတွေဟာ နောက်ပိုင်းမှာ ပညာရေး၊ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာဘဝတွေမှာ ပိုအောင်မြင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
၂။ အရေးပါတာနဲ့ အရေးမပါတာခွဲမသိလို့
အရေးပါတဲ့ အရာတွေနဲ့ အရေးမပါတဲ့အရာတွေကို ခွဲခြားနိုင်စွမ်းဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါမှသာ အချိန်နဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို ထိရောက်စွာ အသုံးချနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာ – ကျောင်းသားတစ်ယောက်အနေနဲ့ စာမေးပွဲအတွက် ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ အရေးကြီးတဲ့ သင်ခန်းစာတွေကို ဦးစားပေးလေ့လာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အကယ်၍ အရေးပါတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ အရေးမပါတဲ့ အသေးစိတ်အချက်တွေကို မခွဲခြားနိုင်ရင် အချိန်ကုန်လွန်းပြီး ရမှတ်ကောင်းဖို့ ခက်ခဲပါလိမ့်မယ်။
Harvard Business Review မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ သုတေသနအရ အောင်မြင်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ အရေးပါတဲ့ လုပ်ငန်းကိစ္စတွေကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ သူတို့ဟာ Eisenhower Matrix လို နည်းလမ်းတွေကို သုံးပြီး လုပ်ငန်းတာဝန်တွေကို အရေးကြီးမှုနဲ့ အရေးတကြီးလုပ်ရမှုအပေါ် မူတည်ပြီး စီမံခန့်ခွဲကြပါတယ်။
၃။ ဇွဲမရှိ အပျင်းကြီး ရည်မှန်းချက်မရှိလို့
ဇွဲရှိခြင်း၊ ကြိုးစားခြင်းနဲ့ ရည်မှန်းချက်ထားရှိခြင်းတို့ဟာ အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးကြီးတဲ့ အချက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေမရှိရင် ရည်ရွယ်ချက်မဲ့ နေထိုင်မိပြီး တိုးတက်မှုမရှိဘဲ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။
ဥပမာ – တက္ကသိုလ်တက်နေတဲ့ ကျောင်းသားတစ်ယောက်ဟာ ပညာရေးရည်မှန်းချက် မရှိဘဲ အပျင်းကြီးနေရင် စာမေးပွဲတွေမှာ အဆင်မပြေနိုင်သလို ဘွဲ့ရဖို့အထိ ခက်ခဲသွားနိုင်ပါတယ်။
Angela Duckworth ရဲ့ “Grit: The Power of Passion and Perseverance” စာအုပ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ သုတေသနအရ ဇွဲရှိခြင်းနဲ့ စိတ်အားထက်သန်မှုဟာ ဉာဏ်ရည်ထက် အောင်မြင်မှုအပေါ် ပိုမိုသက်ရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဇွဲရှိသူတွေဟာ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ပြီး ရေရှည်မှာ ပိုအောင်မြင်ကြပါတယ်။
၄။ အပေါင်းအသင်းကောင်းမရှိလို့
အပေါင်းအသင်းကောင်းတွေဟာ ကိုယ့်ရဲ့ တိုးတက်မှုနဲ့ အောင်မြင်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ အပေါင်းအသင်းကောင်းတွေက တိုက်တွန်းအားပေးခြင်း၊ အကြံဉာဏ်ပေးခြင်းနဲ့ အခွင့်အလမ်းသစ်တွေ ဖန်တီးပေးနိုင်ပါတယ်။
ဥပမာ – လုပ်ငန်းခွင်မှာ ဆိုရင် ပညာရှင်ဆန်တဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်သူဟာ အလုပ်အခွင့်အလမ်းကောင်းတွေ ပိုရရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာ အပေါင်းအသင်းမကောင်းတဲ့သူတွေဟာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေ၊ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုတွေဆီ ဦးတည်သွားနိုင်ပါတယ်။
Harvard Business Review မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ သုတေသနအရ အောင်မြင်တဲ့သူတွေဟာ သူတို့ထက် ပိုတော်တဲ့သူတွေနဲ့ ပတ်သက်ဆက်ဆံလေ့ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အပေါင်းအသင်းကောင်းတွေဟာ စိတ်ဓာတ်ခွန်အားတိုးစေပြီး ဘဝကျေနပ်မှုကိုလည်း မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။
၅။ ကံကို ကမကောင်းလို့
ကံဆိုတာ ကိုယ်ပိုင်ကြိုးစားမှုနဲ့ ပြင်ပအခြေအနေတွေ ပေါင်းစပ်မှုရဲ့ ရလဒ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ကံကို အပြစ်တင်နေရုံနဲ့ ဘဝမှာ တိုးတက်မှုရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။
ဥပမာ – အလုပ်လျှောက်ထားတဲ့သူတစ်ယောက်ဟာ ပထမအကြိမ် အင်တာဗျူးမှာ မအောင်မြင်ခဲ့ရင် “ကံမကောင်းလို့ပါ” လို့ အပြစ်တင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီအစား ကိုယ့်ရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ခြင်း၊ အင်တာဗျူးအတွေ့အကြုံကနေ သင်ခန်းစာယူခြင်းတွေက နောက်အကြိမ်တွေမှာ အောင်မြင်ဖို့ ပိုမိုအထောက်အကူဖြစ်စေပါတယ်။
Carol Dweck ရဲ့ “Growth Mindset” သုတေသနအရ အောင်မြင်တဲ့သူတွေဟာ ကံကို အပြစ်မတင်ဘဲ စိန်ခေါ်မှုတွေကနေ သင်ယူလေ့ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ သူတို့ဟာ ဆုံးရှုံးမှုတွေကို အခွင့်အလမ်းတစ်ခုအဖြစ် မြင်ပြီး ပိုမိုကြိုးစားလေ့ရှိကြပါတယ်။
Phyo Paing @ Derek