ဒါတွေရဲ့အရင်းအဖြစ်က
“ချင်”၊ “ငါ့”၊ “မသိ” တာ

ဥပေက္ခာ

ဘဝဆိုတာ ဒုက္ခဆိုရင်
ဒီဒုက္ခကို တုန့်ပြန်တာတွေကိုမသိတာကို
အဝိဇ္ဇာလို့ခေါ်တယ်တဲ့။

လိုချင်တာ ရတာ သုခဖြစ်သွားနိုင်ပေမယ့်၊
လိုချင်တာ မရတဲ့အခါ ဒုက္ခဖြစ်သွားနိုင်တယ်။
လူတွေ အထင်ကြီးတာ ခံရတဲ့အခါ
သုခဖြစ်သွားနိုင်ပြီး၊
အထင်သေးတဲ့အခါ ဒုက္ခဖြစ်သွားနိုင်တယ်။

ဒါတွေရဲ့အရင်းအဖြစ်က
“ချင်”၊ “ငါ့”၊ “မသိ” တာ။

ဒါတွေကိုသိရှိနားလည်ဖို့
အာရုံစူးစိုက်တဲ့ သမာဓိနဲ့
ဥာဏ်ပညာနဲ့ ထိုးထွင်းကြည့်နိုင်တဲ့အခါ
ဥပေက္ခာ (u.pekhka) တရားထားနိုင်လာမယ်တဲ့။
Equanimity ဆိုတာ တော်တော်အရေးကြီးတဲ့
စကားလုံးတစ်လုံးပဲ။

အရှင်လတ်လတ်နဲ့ ဒုက္ခတွေကို
တုန့်ပြန်နေတာကို သိမယ်၊
လက်ခံနိုင်မယ်၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ
ဖြတ်ထားနိုင်မယ်ဆိုရင်
ဘဝမှာ ဒုက္ခတချို့ကို
ကောင်းကောင်းရင်ဆိုင်လာမယ်လို့ထင်တယ်။

ဥပေက္ခာ ဆိုတာ ဂရုမစိုက်တာ၊
လျစ်လျူရှုတာ ignorance နဲ့ neglect လုပ်တာမျိုးကို
ပြောတာ မဟုတ်ပဲ
မတုန်မလှုပ်ပဲ လောကဓံကို
ခံနိုင်လာတာကို ဆိုလိုတာဖြစ်တယ်။
တခါတလေ နေ့စဥ်သုံးနေတဲ့စကားလုံးအဓိပ္ပာယ်တွေက
လက်ရှိစွဲစကားလုံးတွေရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကို
အယူမှားသွားစေနိုင်တယ်။

“Upekkhā” in life means understanding and accepting the duḥkha (sufferings) without being ignorant of them. It’s called “avijjā” when one is unaware of these responses to duḥkha.

Getting what one desires can lead to sukha (happiness), but not getting what one desires can lead to duḥkha. People experience sukha when they are respected, and duḥkha when they are disrespected.

The root of these is “desire,” “ego,” and “ignorance.” When one deeply perceives and understands these through wisdom and intelligence, one can develop “upekkhā” (equanimity). Equanimity is a significant word; it’s about recognizing and accepting life’s vicissitudes with a balanced mind, not about being neglectful.

By knowing and accepting these reactions to duḥkha, one can face some of life’s sufferings better. Upekkhā is not about ignoring or neglecting, but about facing the vicissitudes of life without being disturbed. Sometimes, the meanings of words we use every day can lead to misunderstandings of their true meanings in current colloquial usage.

Phyo Paing @ Derek