ဗုဒ္ဓက ကမ္ဘာ့အစောဆုံး
သုတေသီတစ်ယောက်လို့ပြောရင်လဲ မမှားဘူး။

Researcher တစ်ယောက်အနေနဲ့
လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ က
ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့
Research Design ကို Creswell’s framework နဲ့
ပြန်ဖန်တီးကြည့်တာ။

💡သုတေသန ခေါင်းစဉ် (Title of the Study)

“ဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် လွတ်မြောက်ရာကို ကိုယ်တိုင်လေ့လာခြင်း – ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံမှတဆင့် ဘဝ၏သဘာဝကို နားလည်ခြင်း”

✅သုတေသန ပြဿနာ (Research Problem)

လေ့လာတွေ့ရှိချက်: အိုခြင်း၊ နာခြင်း၊ သေခြင်းနှင့် ရဟန်းဘဝကို မြင်တွေ့ပြီးနောက် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် အားလုံးသော သတ္တဝါတို့၏ ဆင်းရဲဒုက္ခကို သိမြင်တွေ့ရှိပြီး ၎င်း၏အကြောင်းရင်းများကို ရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။
ကိုယ်တိုင်သုံးသပ်ခြင်း: ငါသည်လည်း ဤဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် ချည်နှောင်ခံနေရသလား။ အကယ်၍ ဟုတ်ပါက ၎င်းမှ လွတ်မြောက်ရန် နည်းလမ်းရှိပါသလား။

✅သုတေသန မေးခွန်းများ

၁။ ငါ့ဘဝတွင် မည်သည့်အရာက ဆင်းရဲဒုက္ခကို ဖြစ်စေသနည်း။
၂။ တဏှာ (Desire)၊ ဥပါဒါန် (Attachment)၊ အဝိဇ္ဇာ (Ignorance) တို့သည် ငါ၏အတွေးများ၊ စိတ်ခံစားချက်များနှင့် အပြုအမူများတွင် မည်သို့ပေါ်လွင်သနည်း။
၃။ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ရန် မည်သည့်အလေ့အကျင့်များကို ကျင့်သုံးနိုင်သနည်း။
၄။ လောကီအာရုံအားလုံးကို စွန့်လွှတ်လိုက်သောအခါ မည်သို့ဖြစ်မည်နည်း။

✅သုတေသန ရည်ရွယ်ချက်

နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန်နှင့် အခြားသူများအတွက် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ရန် လိုက်နာနိုင်သော လမ်းစဉ်တစ်ခုကို ဖန်တီးရန်။

✅သုတေသန နည်းစနစ် (Methodology)

၁။ လောကအမြင် (Worldview):

လက်တွေ့ကျသော အမြင် (Pragmatic worldview)၊ လုပ်ဆောင်နိုင်သော အသိပညာနှင့် အတွေ့အကြုံမှန်ကို အဓိကထားခြင်း
ပြင်ပဖြစ်ရပ်များကို လေ့လာခြင်းနှင့် အတွင်းစိတ်ဖြစ်စဉ်များကို ဆန်းစစ်ခြင်းကို ပေါင်းစပ်ထားသည်

၂။ သုတေသန မဟာဗျူဟာ (Research Strategy):

ကိုယ်တိုင်စမ်းသပ်လေ့လာခြင်း: မိမိ၏စိတ်ပိုင်းနှင့် ကိုယ်ပိုင်းအပေါ် အမျိုးမျိုးသော အလေ့အကျင့်များ၏ သက်ရောက်မှုကို တိုက်ရိုက်လေ့လာခြင်း

၃။ လေ့လာမှုအဆင့်ဆင့် (Steps of Inquiry):

အဆင့် ၁ – ရဟန်းပြုခြင်း: နန်းတော်မှထွက်ခွာ၍ ရုပ်ဝတ္ထုအားလုံးကို စွန့်လွှတ်ခြင်း
အဆင့် ၂ – အစွန်းနှစ်ဖက်ကို စမ်းသပ်ခြင်း: ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်းနှင့် အတ္တကိလမထာနုယောဂ (အစာရှောင်ခြင်း) နှစ်မျိုးစလုံး၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို လေ့လာခြင်း
အဆင့် ၃ – မဇ္ဈိမပဋိပဒါ (Middle Path): ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးကို မျှတအောင်ထားရှိ၍ အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်၏ အကျိုးကို လေ့လာခြင်း
အဆင့် ၄ – ဘာဝနာပွားများခြင်း: အာနာပါန (အသက်ရှူခြင်းကို သတိပြုခြင်း) နှင့် ဝိပဿနာ (ပညာဖြင့်သိမြင်ခြင်း) ကဲ့သို့သော နည်းလမ်းများဖြင့် စိတ်ကို စူးစိုက်လေ့လာခြင်း

၄။ အချက်အလက် ကောက်ယူခြင်း (Data Collection):

နက်နဲသော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့လာမှုများမှတဆင့် အတွင်းစိတ်ကို မှတ်တမ်းတင်ခြင်း
အမျိုးမျိုးသော အလေ့အကျင့်များမှ ရရှိသော ရုပ်ပိုင်းနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများ

၅။ အချက်အလက် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း (Data Analysis):

အတွေး၊ ခံစားချက်နှင့် အတွေ့အကြုံများ၏ ပုံစံများကို လေ့လာဆန်းစစ်ခြင်း
မည်သည့်လုပ်ဆောင်ချက်များက ဆင်းရဲဒုက္ခကို လျော့ပါးစေပြီး ဉာဏ်ပညာ ကြည်လင်စေသည်ကို သုံးသပ်ခြင်း

✅တွေ့ရှိချက်များ (Findings)

၁။ ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဓိက အကြောင်းရင်းများ:

တဏှာ (Craving) နှင့် အဝိဇ္ဇာ (Ignorance)

၂။ လွတ်မြောက်ရာအတွက် မူဘောင် (Framework):

အရိယာသစ္စာ လေးပါး:

ဆင်းရဲဒုက္ခ ရှိခြင်း (Dukkha)
တဏှာသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်ခြင်း
ဆင်းရဲဒုက္ခကို ကျော်လွှားနိုင်ခြင်း
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်စေသော လမ်းကြောင်းဖြစ်ခြင်း

၃။ မဇ္ဈိမပဋိပဒါ (The Middle Path):

အစွန်းနှစ်ဖက်ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်းနှင့် မိမိကိုယ်ကို ညှဉ်းပန်းခြင်းတို့ကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် အကောင်းဆုံး အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးသည်။

Phyo Paing @ Derek